FTP یکی از پروتکل‌های پراستفاده در توسعه‌ی وب است که آشنایی با این پروتکل و آگاهی از سازوکار آن برای افراد فعال در این حوزه مفید است.
اگر با متخصصان فناوری، بخصوص توسعه‌دهندگان وب کار کرده باشید، احتمالاً این عبارت را به وفور شنیده‌اید. شاید تا حدودی با کاربردها و اصطلاح آن آشنا باشید. در ادامه به توضیح کامل آن می‌پردازیم.
FTP چیست؟
FTP یک پروتکل یا قرارداد جهت انتقال فایل در شبکه است. جهت انتقال هر نوع داده‌ای باید با توجه به قراردادهای موجود، از یک نوع از آنها استفاده کرد تا کارایی را که مد نظر است داشته باشد. با این پروتکل، فایل‌های مورد نظر خود را از یک رایانه به رایانه دیگر، منتقل کنید.
برای این کار هم می‌بایست از یک برنامه سمت مشتری بر روی رایانه خود استفاده کنید. FTP از حروف اول کلمات File Transfer Protocol تشکیل شده است و به عبارتی سرنام آن سه کلمه است. همانطور که از نام آن می‌توان فهمید، جهت تبادل فایل بین حساب‌های مختلف یک رایانه، بین یک حساب و یک رایانه شخصی و یا جهت دسترسی آنلاین به بایگانی نرم افزارها در یک شبکه استفاده می‌شود.
بسیاری از کاربران هیچ‌گاه یک سرور FTP ندارند. اما اگر شما صاحب یک وب‌سایت هستید، سرور FTP یک ابزار ضروری و کارآمد برای شما محسوب می‌شود. از آنجا که یک سرویس پایه‌ای و مهم در وب است، حتی اگر توسعه‌دهنده‌ی وب نیستید، آشنایی با آن مفید و کاربردی است. در ادامه، اطلاعاتی که لازم است به عنوان یک کاربر اینترنتی درباره File Transfer Protocol و کاربرد آن بدانید، آمده است.
FTP چه کاربردی دارد؟
این پروتکل، برای توسعه‌دهندگان وب، ابزاری است برای انتقال فایل‌ها از کامپیوتر محلی به سرور میزبان وب‌سایت. برای مثال اگر شما بخواهید سیستم مدیریت محتوا WordPress را بر روی سرور میزبان نصب کنید، برای انتقال فایل‌ها بین سرور و کامپیوتر به FTP نیاز خواهید داشت.
همچنین در مواردی هم برای به اشتراک‌گذاری فایل‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای مثال، کاربری پس از آپلود فایل در سرور FTP، لینک دسترسی به آن را در اختیار سایر کاربران قرار می‌دهد. اگرچه این روش به اشتراک‌گذاری در دنیای سرویس‌های ابری متداول نیست اما برخی کاربران ترجیح می‌دهند تا با ایجاد میزبان (Host) برای فایل‌ها در سرور خانگی خود، سرویس FTP خود را راه‌اندازی کنند.
File Transfer Protocol به چه شکل است؟
به طور پیش فرض، این پروتکل مشابه سایر فایل‌های ذخیره شده بر روی رایانه و با ساختاری شبیه به فولدر است. به گونه‌ای که به راحتی می‌توان آن را مرور کرده و مشاهده کرد. برای آشنایی بیشتر با این تعریف، می‌توانید یکی از سرورهای FTP را ببینید. برای مثال، شرکت ادوبی (Adobe) پیشنهاد می‌کند تمام کاربرانی که دارای کلید محصول (Product Key) معتبر بوده و CD نصب را از دست داده‌اند، نرم‌افزارهایشان را از طریق سرور FTP شرکت ادوبی، دانلود کنند.
مرورگرهایی مانند گوگل کروم و موزیلا فایرفاکس امکان دسترسی و مشاهده‌ی سرورهای FTP (بدون امکان آپلود فایل) را نیز برای کاربران فراهم می‌کنند. به این ترتیب مرور سرورهای FTP آسان‌تر خواهد بود. شرکت‌ها و مؤسسات زیادی هستند که سرورهای FTP را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. همین در دسترس بودن، باعث کاهش امنیت این نوع سرورها می‌شود. چرا که به مرورگر زمان، سرور مملو از فایل‌های ناقص، آلوده و بعضاً خطرناک می‌شود. از این رو بیشترین کاربرد این پروتکل، آپلود فایل مثلاً از کامپیوتر شخصی به سرور محل کار است. البته همان گونه که پیشتر نیز اشاره شد، این کاربرد هم با ظهور سرویس‌های ابری محبوبیت خود را از دست داده است.
آیا FTP ایمن است؟
در طراحی و پیاده‌سازی خیر. عمر پروتکل FTP به سال ۱۳۵۰ باز می‌گردد، یعنی زمانی که هنوز صحبتی از امنیت سایبری به میان نیامده بود. این مسأله به آن معنا است که ارتباط‌ها و تراکنش‌ها در پروتکل FTP رمزنگاری (Encrypted) نمی‌شوند. از این رو اگر کسی به مسیر ارتباطی آن دسترسی پیدا کند به راحتی می‌تواند تراکنش‌ها را شنود کرده و در صورت لزوم آنها را دریافت کند.
به همین دلیل است که کاربران FTP اکنون از FTPS استفاده می‌کنند. FTPS دقیقاً مشابه File Transfer Protocol است، با این تفاوت که همه چیز در آن رمزنگاری شده است. بر همین اساس جاسوس‌ها، خراب‌کار‌ها و یا هر کاربر غیرمجاز دیگر در صورت دسترسی به فایل‌ها نیز نمی‌توانند از آنها استفاده کنند. امروزه شرکت‌ها ضمن خودداری از انتقال اطلاعات رمزنگاری نشده، به جای سرویس FTP، سرویس امن FTPS را ارائه می‌دهند.
بهترین کلاینت‌های FTP کدامند؟
نرم‌افزارهای زیادی برای کار با سرورهای FTP وجود دارند. در این میزان نرم‌افزارهایی مانند WinSCP یا CyberDuck یا FileZilla و یا FireFTP در زمره‌ی بهترین نرم‌افزار‌ها هستند.
چگونه می‌توان سرور FTP شخصی راه‌اندازی کرد؟
علاوه بر کامپیوتر خانگی، تبلت یا گوشی هوشمند را نیز می‌توان به یک سرور FTP تبدیل کرد. برای راه‌اندازی یک سرور FTP، کاربران ویندوز تنها باید نرم‌افزاری مانند FileZilla Server را دانلود کنند.
اما کاربران مک به نرم‌افزارهای واسطه نیاز ندارند. در پنجره System Preferences وارد بخش Sharing شده و گزینه Remote Login را فعال کنید. این تغییر، یک سرور FTPS را بر روی مک شما فعال خواهد کرد. به این ترتیب، یک راه امن برای به اشتراک‌گذاری فایل‌ها با کاربران ایجاد می‌شود.
برای مرور سرور و دانلود فایل‌های موجود در سرور FTP، کاربران باید یک کلاینت یا نرم‌افزار FTP را بر روی کامپیوتر خود نصب کرده و در پایان به کمک آی‌پی آدرسی که شما به عنوان سرور FTP تنظیم کردید به سرور FTP شما متصل شوند.
توجه داشته باشید که:
۱- برای دسترسی به فایل‌ها از شبکه‌ای خارج از شبکه خانگی باید Port Forwarding را بر روی روتر خود تنظیم کنید.
۲- اگر می‌خواهید یک سرور FTP آنلاین و در دسترس راه‌اندازی کنید، رمزنگاری فایل‌ها یک ویژگی خوب محسوب می‌شود.
جهت مطالعه دیگر مقالات مرتبط صفحه آموزشگاه را مشاهده نمائید.
منبع: en.wikipedia.org